Recordkwartaal voor goudaankopen centrale banken

Auteur: Koen Lauwers

Oktober was de zevende opeenvolgende verliesmaand voor goud (in dollar), al bleef het verlies beperkt tot 1%. Goud noteert begin november 8% lager dan bij de start van 2022. In euro bedraagt het rendement +5,5%. Uitgedrukt in Brits pond en Japanse yen, beide valuta die een nieuw historisch dieptepunt bereikten tegenover de dollar, ligt het rendement uiteraard nog een stuk hoger.

Opmerkelijke vaststelling is wel dat zilver het de voorbije weken in verhouding een stuk beter deed dan goud. De goud/zilver ratio daalde van 96 begin september naar 81 nu. Zilver heeft sinds het jaarbegin nog wel een vrij grote achterstand op goud met een rendement van -10,5% in dollar maar wel +2,5% in euro.

In aanloop naar de meest recente monetaire vergadering van de Federal Reserve van 2 november hadden de financiële markten geanticipeerd op een iets minder strenge monetaire politiek. Aanleiding was dat een aantal centrale banken (o.a. die van Canada en Australië) de rente minder fors hadden verhoogd dan verwacht. Die hoop werd door voorzitter Jerome Powell de kop ingedrukt.

Powell gaf aan dat de zogenaamde ‘terminal rate’ of de rentevoet waarbij de Federal Reserve zal stoppen met de rente op te trekken, hoger ligt dan de markt momenteel verwacht. Anders gezegd: reken maar niet op snelle rentedalingen. Of er in december nu 50 of 75 basispunten bij komt, is niet zo belangrijk. De boodschap is dat de Fed niet zal stoppen vooraleer de inflatie onder controle is. En het ziet er lang nog niet naar uit dat de doelstelling van 2% op korte termijn gehaald zal worden. Minder zichtbaar maar minstens even effectief is de afbouw van de balans van de Federal Reserve. Door geen obligaties meer in te kopen en aflopend schuldpapier niet langer te herbeleggen, daalt de vraag en dit heeft een opwaarts effect op de rente.

Een en ander had een effect op de dollar, die zijn opwaartse trend weer heeft hernomen. Tijdens de 6 monetaire vergaderingen tussen maart en begin november werd de beleidsrente in totaal met 375 basispunten verhoogd. Volgende maand komen daar nog 50 of 75 basispunten bij. Op dit moment wordt het scenario met 50 basispunten op dit moment de meeste kans toegedicht (61,5%), zo blijkt uit de CME FedWatch Tool.

De tweejaarsrente klom naar meer dan 4,6% of het hoogste niveau sinds 2007 tegenover nog 0,4% een jaar geleden. De omvang van de rentestijgingen was in minstens vier decennia niet zo groot. Ook de rente op 3 maanden bedraagt 4,1% en is daarmee bijna even hoog als de tienjaarsrente (momenteel 4,16%).

Institutionele investeerders verkiezen daarom een positie in kortlopend schuldpapier boven goud omdat de opbrengst even hoog is als op 10 jaar. Dat is ook de verklaring waarom de grootste fysieke goudtracker, de SPDR Gold Trust  (GLD), de hoeveelheid goud onder beheer zag terugvallen naar het laagste niveau sinds maart 2020.

Bronnen: WGC, CME FedWatch Tool

Recordkwartaal voor goudaankopen centrale banken

De World Gold Council (WGC) publiceerde haar kwartaalrapport en dat bevatte een aantal opmerkelijke vaststellingen. De investeringsvraag daalde in het derde kwartaal op jaarbasis met 47% maar de fysieke vraag en de ETF-stromen gingen beiden de omgekeerde richting uit. Er was een uitstroom van 227 ton uit fysieke goudtrackers maar anderzijds steeg de vraag naar gouden staven en munten met 36% naar 351 ton.

De globale juwelenconsumptie klom ondanks de lagere economische groei met 10% naar 523 ton. India was de motor achter deze toename maar ook China deed het gezien de omstandigheden (Covid-lockdowns) niet slecht. Aan de aanbodzijde klom de mijnproductie licht hoger (+1%) maar die stijging werd teniet gedaan door een lagere recyclage-activiteit.

Het cijfer dat het meest in het oog sprong was de 399 ton goud die de centrale banken tussen juli en september hebben aangekocht, goed voor een nominale waarde van 20 miljard dollar. Dit is ruim vier keer meer dan een jaar eerder. Het is echter niet duidelijk wie de grootste koper is.  Een meerderheid van de centrale banken informeert het Internationaal Monetair Fonds (IMF) over goudaankopen. Dit is geen formele verplichting en sommige centrale bankiers zijn minder transparant.

Het cijfer van het derde kwartaal is uitzonderlijk in die zin dat slechts van minder dan een kwart van de aangekochte hoeveelheid bekend is wie de eigenlijke koper is. Wat we wel weten, is dat Turkije in het derde kwartaal 31 ton goud kocht en nu 489 ton van het gele metaal bezit. Oezbekistan en Qatar kochten respectievelijk 26 en 15 ton bij. India kocht 17 ton bij en bezit nu 785 ton. Er is dus slechts voor ongeveer 90 ton duidelijk wie er de koper was maar niet voor de andere 309 ton.  Slechts een handvol centrale banken heeft voldoende valutareserves om in drie maanden een dergelijke hoeveelheid goud kopen.

China is hier de ‘usual suspect’ omdat het ook in het verleden nauwelijks communiceerde over zijn goudaankopen. De laatste keer dat dit officieel gebeurde, was in 2019. Ook de landen die profiteren van de hoge energieprijzen zijn mogelijke kopers. Het gaat daarbij met name om de Golfstaten die mogelijks een deel van hun extra inkomsten investeren in goud.

De kans dat de Russische centrale bank veel goud bij kocht, is eerder klein. De valutareserves van Rusland daalden weliswaar maar de kans is groot dat die aan andere dingen werden besteed dan goudaankopen. Bovendien produceert Rusland zelf meer dan 300 ton goud waarvan het door de economische sancties van de VS en Europa slechts een klein deel internationaal kan aanbieden

Bron: World Gold Council